Μονή Βουλκάνου

Στην κορυφή του όρους Ιθώμη, πλησίον της Αρχαίας Μεσσήνης, επάνω σε φυσικό βράχο, δεσπόζει μεγαλόπρεπη η παλαιά Μονή του Βουλκάνου, εποπτεύοντας τον μεσσηνιακό κάμπο που απλώνεται μπροστά της. Η Μονή αυτή χτίστηκε πιθανότατα στις αρχές του 8ου αιώνα από εικονολάτρες μοναχούς· σύμφωνα με την παράδοση, τη θέση όπου ανεγέρθη η μονή τους την υπέδειξε μία εικόνα της Παναγίας, δίπλα στην οποία έκαιγε καντήλι. Τον 17ο αιώνα η Μονή αυτή εγκαταλείφθηκε, κυρίως λόγω των αντίξοων καιρικών συνθηκών, που δυσκόλευαν τη διαβίωση των μοναχών. Αναζητήθηκε λοιπόν νέος τόπος νοτιότερα, όπου και σταδιακά χτίστηκε η Νέα Μονή Βουλκάνου. Εδώ σήμερα φυλάσσονται τα τίμια λείψανα αρκετών αγίων της ορθόδοξης εκκλησίας, επίσης σπουδαία συγγράμματα, έγγραφα και πατριαρχικά σιγίλλια και, το σπουδαιότερο, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας, η οποία φέρει και την επιγραφή: Η Οδηγήτρια η επονομαζομένη τω όρει Βουλκάνω.

Η παλαιά Μονή σήμερα ονομάζεται Καθολικόν και λειτουργεί μόνο την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου, ενώ η Νέα Μονή λειτουργούσε ανέκαθεν ως ανδρικό μοναστήρι.

Μονή Βουλκάνου

Στην καρδιά της αρχαίας Μεσσήνης, σε χώρο πλούσιο σε ιστορικές μνήμες, δεσπόζει η Ιερά Μονή Βουλκάνου, ένα τεράστιο και επιβλητικό μοναστήρι, το οποίο ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα. Το όνομά της, που απαντάται με διάφορες άλλες παραλλαγές, όπως Βουρκάνο, Δορκάνο και Βουλκάνη, μάλλον προέρχεται από κάποιον βυζαντινό άρχοντα, ο οποίος είχε στην κατοχή του τη γύρω περιοχή της Ιθώμης.

Η Μονή αυτή δεν είναι η πρώτη που ιδρύθηκε στην περιοχή. Στην κορυφή του όρους Ιθώμη, στερεωμένη θαρρείς επάνω σε φυσικό βράχο, διακρίνεται η παλιά Μονή Βουλκάνου, η επονομαζόμενη Μονή της Παναγίας της Κορυφής, ή αλλιώς της Παναγίας Επανωκαστριτίσσης, που σήμερα είναι ευρύτερα γνωστή με το απλό όνομα Καθολικόν. Η παλαιά αυτή Μονή στέκει εκεί όπου κάποτε βρισκόταν η ακρόπολή της αρχαίας Μεσσήνης. Θεωρείται κτίσμα αρκετά αρχαιότερο της νέας Μονής· λέγεται ότι χτίστηκε το 725 από εικονολάτρες μοναχούς, και η ίδρυσή της συνοδεύεται από έναν «ιδρυτικό μύθο», που είναι χαρακτηριστικός αρκετών μοναστηριών: λέγεται λοιπόν ότι στο σημείο όπου ανεγέρθηκε η Μονή βρέθηκε μία εικόνα της Παναγίας κρεμασμένη σε έναν θάμνο, με ένα καντήλι να σιγοκαίει δίπλα της.

Το καθολικό της παλαιάς Μονής είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό· είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, αγιογραφήθηκε από τους αδελφούς Γεώργιο και Δημήτριο Μόσχο από το Ναύπλιο το 1608 και είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της μεταβυζαντινής τέχνης. Πρόκειται για δίκλιτη θολωτή βασιλική (κάποτε ήταν τρίκλιτη), χτισμένη επάνω στο αρχαίο ιερό του Δία Ιθωμάτα. Αρκετό αρχιτεκτονικό υλικό από το ιερό αυτό φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση του ναού.

Η θέση της παλαιάς Μονής όμως ήταν δυσπρόσιτη, αλλά και ανοιχτή στα στοιχεία της φύσης, με αποτέλεσμα οι συνθήκες διαβίωσης να είναι δύσκολες για τους μοναχούς. Το 1625 λοιπόν η Μονή αυτή εγκαταλείφθηκε, για να χτιστεί μία καινούργια, νοτιότερα, σε θέση που οι μοναχοί αγόρασαν από τον πατέρα του Τούρκου αγά της Ανδρούσης, για 10.500 γρόσια. Το καθολικό της νέας Μονής χτίστηκε το 1701 και τιμάται στο Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Πρόκειται για βυζαντινό ναό, σταυροειδή με τρούλο. Εδώ φυλάσσεται η εικόνα της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας, που θεωρείται θαυματουργή. Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου η εικόνα μεταφέρεται τελετουργικά στην παλαιά Μονή, όπου ξεκινούν οι εορτασμοί. Επίσης, τη νύχτα της 19ης προς 20ή Σεπτεμβρίου η εικόνα μεταφέρεται στην πόλη της Μεσσήνης, συνοδεία πολλών πιστών. Ύστερα από 20 χλμ. πεζοπορίας, η εικόνα εναποτίθεται σε οκταήμερο προσκύνημα, πριν πάρει ξανά το δρόμο της επιστροφής προς το Βουλκάνο. Η λιτανεία αυτή γίνεται εις ανάμνηση της θείας παρέμβασης της Παναγίας σε λοιμό που είχε πλήξει όλη τη Μεσσηνία περί το 1755. Στη νέα Μονή επίσης φυλάσσονται αρκετά λείψανα αγίων, ενώ υπάρχει και αξιόλογη βιβλιοθήκη, με παλιά και νέα συγγράμματα. Η Μονή εξακολουθεί να λειτουργεί ως τις μέρες μας ως ανδρικό μοναστήρι, με πλούσια και αξιόλογη δραστηριότητα.

Μονή Βελανιδίας /Μεσσηνία

Η Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Βελανιδιάς βρίσκεται 6 χιλιόμετρα βόρεια της Καλαμάτας, χτισμένη σε υψόμετρο 400 μέτρων, περίπου. Σύμφωνα με την ημερομηνία που αναγράφεται στο υπέρθυρο, ιδρύθηκε το 1679, ενώ η ονομασία της οφείλεται σε αιωνόβια βελανιδιά που υπήρχε στον περίβολό της.

Η Μονή διαδραμάτισε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στα χρόνια της Επανάστασης. Υπήρξε κρησφύγετο και ορμητήριο πολλών σημαντικών αγωνιστών, οι οποίοι τη χρησιμοποιούσαν και ως τόπο συνάντησης για θέματα που αφορούσαν τον Αγώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι από τη Μονή αυτή ξεκίνησε ένα πλήθος οπλαρχηγών και άλλων επαναστατημένων, στις 23 Μαρτίου 1821, με σκοπό να ελευθερώσουν την Καλαμάτα, κάτι που κατόρθωσαν αναίμακτα.

Δυστυχώς, ούτε η Μονή Βελανιδιάς δεν γλίτωσε από την καταστροφική μανία του Ιμπραήμ, ο οποίος την ισοπέδωσε το 1825. Η Μονή είχε επίσης να αντιμετωπίσει και τον καταστροφικό σεισμό του 1986, ο οποίος μάλιστα στοίχισε τη ζωή δύο μοναχών. Η Μονή με πολλούς κόπους επισκευάστηκε, και σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι.

Μονή Βελανιδιάς

Η Ιερά Μονή Βελανιδιάς είναι χτισμένη σε υψόμετρο περίπου 350 μ. επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Καλαμάτα, και την προσεγγίζει κανείς από τον παλιό δρόμο Καλαμάτας – Αλαγονίας. Πληροφορίες γι’ αυτήν μας δίνει το πατριαρχικό σιγίλιο του 1727, σύμφωνα με το οποίο πρόκειται για «ιερόν και σεβάσμιον μοναστήριον πατριαρχικόν Σταυροπηγιακόν, εις όνομα σεμνυνόμενον της υπεραγίας ημών Θεοτόκου της κυρίας Χρυσοπηγής κατά την τοποθεσίαν Βελανιδείαν». Το καθολικό της Μονής χτίστηκε το 1679, όπως αναγράφει επιγραφή στο υπέρθυρο, και τιμάται στο όνομα της Ζωοδόχου Πηγής. Το προσωνύμιο «Βελανιδιά» της αποδόθηκε εξαιτίας μίας αιωνόβιας δρυός, η οποία ξεριζώθηκε από το μεγάλο σεισμό του 1884.

Η Μονή Βελανιδιάς έχει πλούσια ιστορία και συνδέεται με ενδιαφέροντα γεγονότα, κυρίως κατά τα προεπαναστατικά και επαναστατικά χρόνια. Εδώ κατέφυγαν πολλοί αγωνιστές για να σωθούν ή να ανασυγκροτήσουν τις δυνάμεις τους, κλέφτες κι αρματολοί τη μετέτρεψαν σε ορμητήριό τους, ενώ σημαντικοί οπλαρχηγοί όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και ο Νικηταράς έκαναν τακτικά τις συσκέψεις τους εδώ, για θέματα του Αγώνα. Η Μονή αυτή συνέβαλε επίσης στην απελευθέρωση της Καλαμάτας, της πρώτης ελληνικής πόλης που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό: Στις 23 Μαρτίου του 1821, αγωνιστές και οπλαρχηγοί ξεκίνησαν από τη Μονή Βελανιδιάς και κατόρθωσαν να απελευθερώσουν την πόλη χωρίς να γίνει μάχη. Το μοναστήρι αυτό είχε ενεργό ρόλο και κατά τη γερμανική κατοχή, όταν αποτέλεσε καταφύγιο του ΕΛΑΣ και των επαναστατικών ομάδων του Ταϋγέτου:αποτέλεσμα αυτού ήταν οι Γερμανοί να το βομβαρδίσουν και να το καταστρέψουν ολοσχερώς το 1943.

Το μοναστήρι ξεκίνησε να λειτουργεί ως ανδρικό, από το 1966 όμως λειτουργεί ως γυναικεία μονή. Στη διάρκεια της ύπαρξής του υπέστη καταστροφές σε διάφορες φάσεις, όπως το 1825, από τον Ιμπραήμ, το 1943 από τους Γερμανούς, όπως είδαμε, και σε νεώτερους χρόνους, το 1986 με το μεγάλο σεισμό της Καλαμάτας, οπότε χρειάστηκε ριζική ανοικοδόμηση. Γιορτάζει κάθε χρόνο την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα, ενώ στις 23 Μαρτίου, ημέρα της επετείου της απελευθέρωσης της Καλαμάτας, από εδώ ξεκινάει η ιερή φλόγα, που καταλήγει στην πλατεία 23ης Μαρτίου, όπου την υποδέχονται πανηγυρικά.

Μονή Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης / Μεσσηνία

Ένα χιλιόμετρο περίπου από το ιστορικό κέντρο της Καλαμάτας βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Συχνά αναφέρεται και ως Μονή Καλογραιών, όνομα ταιριαστό, καθώς από την ίδρυσή της έως σήμερα αποτελεί σταθερά μοναστήρι γυναικείο, προσφέροντας μάλιστα σημαντικό έργο στη μεσσηνιακή κοινωνία. Η Μονή ιδρύθηκε το 1796 από τον Γεράσιμο Παπαδόπουλο, ιερομόναχο και διδάσκαλο. Το καθολικό της έχει χτιστεί επάνω σε αρχαιότερο ναό, του 13ου αιώνα. Εκτός από αυτό, στη Μονή υπάρχει κι άλλος ναός, αφιερωμένος στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού.

Η Μονή Καλογραιών υπήρξε πάντα αρωγός των κατατρεγμένων σε ώρες ανάγκης, προσφέροντας φιλανθρωπικό έργο, φιλοξενία στα ορφανά παιδιά του πολέμου και, σε πιο πρόσφατους χρόνους, κατάλυμα και τροφή στους σεισμόπληκτους του 1986. Χαρακτηριστική της Μονής είναι η παραγωγή υπέροχων υφαντών από τις μοναχές, που ξεκίνησε όταν σε παλαιότερους χρόνους καλλιεργούνταν εκεί μετάξι. Τα εργόχειρα αυτά είναι ξακουστά σε όλον τον κόσμο και έχουν τιμηθεί με πολλά βραβεία.

Μονή Αγίων Κωσταντίνου και Ελένης

Στις παρυφές του ιστορικού κέντρου της Καλαμάτας, πλησίον του Μητροπολιτικού Ναού της Υπαπαντής του Χριστού, συναντάμε την Ιερά Μονή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, γνωστή και ως Μονή Καλογραιών. Η Μονή δημιουργήθηκε το 1796 από τον ιερομόναχο και δάσκαλο Γεράσιμο Παπαδόπουλο από την Καλαμάτα και λειτουργεί έκτοτε αδιάκοπα ως γυναικείο μοναστήρι που, ας σημειωθεί, είναι παλαιοημερολογίτικο.

Η Μονή χτίστηκε επάνω σε έναν εγκαταλελειμμένο ναό του 13ου αιώνα, όπως φαίνεται και από τη δεξιά εξωτερική πλευρά του Αγίου Βήματος. Από τον παλιό ναό σώζεται στην Πρόθεση η τοιχογραφία που απεικονίζει την Άκρα Ταπείνωση. Η τελευταία ανακαίνισή της έγινε ύστερα από το σεισμό του 1986 και τις ζημιές που είχε προκαλέσει. Στην κεντρική αυλή της Μονής υπάρχει και ένας δεύτερος ναός, αφιερωμένος στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού.

Από την αρχή της ίδρυσής του, το μοναστήρι αυτό έχει δεχθεί εκατοντάδες νεαρά κορίτσια που θέλησαν να ασπασθούν το μοναστικό βίο, ενώ σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του ήταν αφιερωμένο στη βοήθεια των κατατρεγμένων και των αδύναμων, βοηθώντας ορφανά, σεισμόπληκτους και πολεμόπληκτους, προσφέροντας στέγη και φαγητό. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Μονής Καλογραιών ήταν τα υπέροχα υφαντά που δημιουργούσαν οι καλόγριες και εξακολουθούν μέχρι σήμερα, τηρώντας τον παραδοσιακό τρόπο, του αργαλειού: υπέροχα τραπεζομάντιλα, κουρτίνες, πετσέτες, κεντητά άμφια, αλλά και το χαρακτηριστικό Καλαματιανό μαντήλι, όλα υφαίνονται εδώ και πωλούνται από το μαγαζάκι της Μονής. Τα υφαντά της Μονής Καλογραιών έχουν γίνει παγκοσμίως γνωστά και έχουν τιμηθεί αρκετές φορές με βραβεία και επαίνους.

Εκτός από το υφαντήριο και το πωλητήριο, η Μονή διαθέτει επίσης σκευοφυλάκιο-μουσείο, όπου φυλάσσονται διάφορα πολύτιμα αντικείμενα: άμφια, ιερά σκεύη, εικόνες ανεκτίμητης αξίας, τμήμα του παλιού τέμπλου, αλλά και λείψανα διαφόρων αγίων της ορθόδοξης πίστης είναι μερικοί μόνο από τους θησαυρούς που φυλάσσονται εδώ. Υπάρχει επίσης πλούσια βιβλιοθήκη, εξοπλισμένη όχι μόνο με θεολογικά, αλλά και με βιβλία ποικίλου ενδιαφέροντος.

Ανάκτορο Νέστωρος

Σε απόσταση 14 χλμ. από την Πύλο, στο λόφο του Επάνω Εγκλιανού, ήλθε στο φως τον προηγούμενο αιώνα το ανάκτορο του ξακουστού βασιλιά της Πύλου, Νέστορα. Πρόκειται για το καλύτερα διατηρημένο μυκηναϊκό ανάκτορο που έχει διασωθεί σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο.

Το συγκρότημα των ανακτόρων αποτελείται από τέσσερα οικοδομήματα, που περιλαμβάνουν μια σειρά διαμερισμάτων. Εντύπωση προκαλούν οι έγχρωμες τοιχογραφίες που κοσμούσαν το εσωτερικό, καθώς επίσης και το γεγονός ότι το ανάκτορο δεν περιβλήθηκε ποτέ από προστατευτικό τοίχος, αφού η θέση του ήταν αρκετή για να του παρέχει την κατάλληλη προστασία. Το ανάκτορο φαίνεται ότι καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά τον 12ο αιώνα π.Χ., η οποία όμως κατάφερε να διατηρήσει μία πληθώρα κεραμικών πινακιδίων που μας παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την οικονομική, κοινωνική και θρησκευτική ζωή κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους. Οι επισκέπτες στην περιοχή μπορούν να δουν επίσης τον θολωτό τάφο που αποδίδεται στο Νέστορα και το διάδοχό του, Θρασυμήδη, που ανακαλύφθηκε πλησίον των ανακτόρων, καθώς επίσης και όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα από τις ανασκαφές, που εκτίθενται στο Μουσείο Χώρας.

Ανάκτορο Νέστορος

Ο μυκηναϊκός πολιτισμός αναπτύχθηκε κατά την περίοδο 1700 – 1001 π.Χ. σε διάφορα μέρη του ελλαδικού χώρου. Αρχαιολογικά ίχνη του εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή των Μυκηνών, από όπου και πήρε το όνομά του. Ανάμεσα στα σημαντικότερα ευρήματα που μας κληροδότησε ο λαμπρός αυτός πολιτισμός, συγκαταλέγονται οι θολωτοί τάφοι και τα μεγαλοπρεπή ανάκτορα.

Το ανάκτορο του μυθικού βασιλιά της Πύλου, Νέστορα, ανήκει στην κατηγορία αυτή των μυκηναϊκών ανακτόρων, και μάλιστα είναι το καλύτερα διατηρημένο από όλα όσα έχουν ανακαλυφθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα. Βρίσκεται σε απόσταση 4 χλμ. νότια του χωριού Χώρα, στο λόφο του Επάνω Εγκλιανού, 14 χλμ. από την Πύλο. Το ανάκτορο χτίστηκε τον 13ο αιώνα π.Χ. από το βασιλιά Νέστορα, το γιο του Νηλέα, ο οποίος μνημονεύεται πολλές φορές από τον Όμηρο, κατέχοντας σημαντική θέση στα ομηρικά έπη. Ο Νέστορας οδήγησε την Πύλο στον Τρωικό πόλεμο με 90 καράβια και παρουσιάζεται από τον Όμηρο ως συνετός γέροντας, τη γνώμη του οποίου πάντα σέβονταν οι Αχαιοί.

Οι πρώτες έρευνες για τον εντοπισμό του μυθικού αυτού ανακτόρου ξεκίνησαν το 1888 από τον Heinrich Schliemann, ο οποίος είχε κάποιες υποψίες σχετικά με την τοποθεσία του, όμως δεν κατόρθωσε να το εντοπίσει. Αυτό έγινε το 1939 από τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, ο οποίος μαζί με τον Carl Bergen πραγματοποίησε εντατικές ανασκαφές, έως ότου ήλθαν στο φως τα πρώτα ευρήματα του ανακτόρου. Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος έβαλε φρένο στις ανασκαφές για κάποιο διάστημα, ενώ ξεκίνησαν πάλι το 1952. Μολονότι το μεγαλύτερο μέρος του ανακτόρου έχει ήδη έρθει στο φως, οι έρευνες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου του Cincinnati, των ΗΠΑ.

Το συγκρότημα των ανακτόρων αποτελείται από τέσσερα βασικά κτίσματα, που με τη σειρά τους διαχωρίζονται σε έναν μεγάλο αριθμό διαμερισμάτων, 105 τον αριθμό, σύμφωνα με τους υπολογισμούς. Το σημαντικότερο διαμέρισμα είναι φυσικά η λεγόμενη «αίθουσα του θρόνου», με την κυκλική της εστία. Ανακαλύφθηκαν επίσης τα ερείπια ενός κεντρικού κτίσματος δύο ορόφων, καθώς και δύο βοηθητικοί χώροι, ενώ στο χώρο γύρω από το ανάκτορο ανεσκάφησαν θολωτοί τάφοι, ένας εκ των οποίων αποδόθηκε στο Νέστορα και το διάδοχό του, Θρασυμήδη.

Ανάμεσα στα πολυάριθμα ευρήματα που έφεραν στο φως οι ανασκαφές ανήκουν και περίπου 1.250 πήλινα πινακίδια γραμμένα στη Γραμμική Β’˙ τα πινακίδια αποκρυπτογραφήθηκαν το 1952 από τους Michael Ventris, αρχιτέκτονα, και John Chadwick, γλωσσολόγο, χάρη στους οποίους είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πολλές σημαντικές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή, αλλά και τις οικονομικές και εμπορικές δραστηριότητες της προϊστορικής Πύλου, γενικότερα, και του ανακτόρου, ειδικότερα. Το αξιοπερίεργο αναφορικά με τις πινακίδες αυτές είναι το γεγονός ότι δεν θα είχαν διατηρηθεί έως τις μέρες μας, αν δεν ήταν για την πυρκαγιά που έπληξε το ανάκτορο περί το 12ο αιώνα, η οποία το ισοπέδωσε –δεν ανέκαμψε ποτέ από αυτή την καταστροφή–, αλλά «έψησε» τις πύλινες πινακίδες, με αποτέλεσμα να τις κάνει πιο ανθεκτικές στο χρόνο. Τα πολυάριθμα αρχαιολογικά ευρήματα από το χώρο του παλατιού του Νέστορα φυλάσσονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας.

Πάσχα στην Μεσσηνία / Ήθη και έθιμα

Ήθη και έθιμα Πάσχα Μεσσηνίας

Τα περισσότερα ήθη και έθιμα της Μεσσηνίας στη διάρκεια της Μ. εβδομάδας όπως επίσης και την ημέρα του Πάσχα, είναι τα ίδια με τις περιοχές της περισσότερης Ελλάδας.

Διαφορές υπάρχουν όμως σε όλα τα μέρη έτσι και στη Μεσσηνία, αφού το κυριότερο έθιμο που διαφέρει από την υπόλοιπη Ελλάδα είναι ο Σαϊτοπόλεμος. Επίσης όπως θα δούμε και πιο κάτω κατά περιοχή έχουν άλλα έθιμα.

Εν όψει λοιπόν του Πάσχα, ας δούμε τα έθιμά μας στη Μεσσηνία και οι ευχές μας για καλή Ανάσταση σε όλους τους Μεσσήνιους είτε της Μεσσηνίας, είτε τους Μεσσήνιους που ζουν στα πέρατα της Γης.

Σαϊτοπόλεμος

Το πιο γνωστό, διάσημο θα λέγαμε, έθιμο του Πάσχα στη Μεσσηνία είναι αυτό του Σαϊτοπόλεμου.

Το έθιμο είναι βγαλμένο από τη Μεσσηνιακή ιστορία και τους ηρωικούς αγώνες των κατοίκων της Καλαμάτας κατά των Τούρκων, είναι το διάσημο πλέον έθιμο του σαΐτοπόλεμου. Σύμφωνα με την παράδοση, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποίησαν τις σαΐτες για να αναχαιτίσουν το ιππικό των Τούρκων. Ο δυνατός θόρυβος και ο κρότος που προκάλεσαν τρόμαξαν τα άλογα τόσο πολύ που έριξαν κάτω τους αναβάτες τους και έφυγαν φοβισμένα. Οι σαΐτολόγοι προετοιμάζονται όλον τον χρόνο για εκείνη την ημέρα. Ετοιμάζουν τα χαρμάνια και γεμίζουν τους χαρτονένιους σωλήνες που θα σκάσουν την Κυριακή του Πάσχα. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες των 10-15 ατόμων, οι οποίες διαθέτουν λάβαρο, σαλπιγκτή και επικεφαλής. Πολλοί από αυτούς φορούν παραδοσιακές στολές, ενώ οι υπόλοιποι προτιμούν πρόχειρα ρούχα και στρατιωτικές στολές. Με το σύνθημα της έναρξης οι σαΐτες ανάβουν και η εκκωφαντική φασαρία ξεσηκώνει το πλήθος που ζητωκραυγάζει. Οι σαΐτολόγοι αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο πάθος και ενθουσιασμό το συγκεκριμένο έθιμο, και εκφράζονται κάπως έτσι:
«Η μέση λυγίζει, τα γόνατα σπάνε, τα πόδια ψαλίδια, η πλάτη σκυμμένη, το κεφάλι χαμηλά, βλέμμα μακρινό, μυαλό σε έκσταση, χέρια φτερούγες». Η... νιρβάνα του σαϊτολόγου! Το έθιμο παλαιότερα αναβίωνε στο γήπεδο  του Μεσσηνιακού, όμως τα τελευταία χρόνια γίνεται στη Δυτική Παραλία (Παλιά Σφαγεία). Εκτός από την Καλαμάτα το έθιμο αναβιώνει στην Μεσσήνη και την Αιθαία.

Έθιμα και παραδόσεις αναβιώνουν  το Πάσχα στη Μεσσηνία, στις πόλεις και στα γραφικά χωριά της Μεσσηνίας. Αντλώντας έμπνευση από την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, οι ντόπιοι και οι επισκέπτες μπορούν να ζήσουν το πνεύμα των Άγιων Ημερών.

Μικροί και μεγάλοι, συμμετέχουν στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μ. Παρασκευής, βοηθώντας στο στολισμό του Επιτάφιου εν όψει της βραδινής Ακολουθίας και Περιφοράς στα εκκλησάκια των χωριών τους.
Το πρωί του Μ. Σαββάτου προετοιμάζουν τη «λαμπροκουλούρα» την οποία θα γευτούν στο πρόγευμα της επόμενης ημέρας, και γεύονται τις φημισμένες «λαλαγγίδες» με πετιμέζι. Την Αναστάσιμη λειτουργία διαδέχεται μία μεγάλη γιορτή με πυροτεχνήματα και ακολουθεί το εορταστικό δείπνο.

Στα χωριά της Πυλίας, την Μεγάλη Παρασκευή, πίνουν ξίδι και καπνιά για να δείξουν την αγάπη τους στο Χριστό, που τον πότισαν ξύδι.  Είναι αμέτρητες οι παραδόσεις που τηρούνται πιστά κάθε χρόνο, όπως το «μοίρασμα» της Περιφοράς του Επιταφίου ανάμεσα στα χωριά Ρωμανός και Πετροχώρι, ενώ ιδιαίτερη είναι η ατμόσφαιρα στα κοντινά μικρά εκκλησάκια. Υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής συναντιούνται οι τέσσερις Επιτάφιοι στα Φιλιατρά, στην Πύλο η Περιφορά συγκεντρώνει πλήθος κόσμου. Διασκεδαστικό ήταν ένα έθιμο στα χωριά της Πυλίας.  Μέσα σε ένα ανοιχτό δοχείο με γιαούρτι έριχναν ένα νόμισμα που οι συναγωνιζόμενοι έπρεπε να το πιάσουν με τα δόντια. Φυσικά πασαλείβονταν με γιαούρτι, προκαλώντας τη γενική ιλαρότητα.

Ενώ στην Κορώνη γίνεται ανάμεσα στο Κάστρο και στους αρχαιολογικούς χώρους. Στην ενετική κωμόπολη, η γιορτή της Παναγίας Ελεήστριας συγκεντρώνει τους πιστούς στον Ιερό Ναό, την Παρασκευή μετά το Πάσχα.

Στην Κορώνη επίσης, υπάρχει το έθιμο της λαμπριάτικης κουτσούνας, τηζυμώνουν με λάδι, μύγδαλα και γλυκάνισο. Βράζουν και δαφνόφυλλα και προσθέτουν το ζουμί για νοστιμάδα. Τις πλάθουν στρογγυλές σαν κουλούρες ή μακρουλές και τις περιπλέκουν μέσα σε ζυμάρι. Βάζουν

Το σουβλιστό αρνί και το κοκορέτσι του Πάσχα

 στη μέση το κόκκινο αυγό και τη στολίζουν με αγκιναρίτσες, πουλάκια, αμύγδαλα και σουσάμι.
Βασική ασχολία της ημέρας είναι και το βάψιμο των Αυγών. Πάσχα δίχως κόκκινα αυγά δε γίνεται. Για αυτό και η Μεγάλη Πέμπτη λέγεται επίσης και Κόκκινη Πέμπτη ή  ΚοκκινοΠέμπτη.
Το βάψιμο των αυγών γίνεται με ορισμένη εθιμοτυπία. Σε πολλά μέρη, είναι συγκεκριμένος ο αριθμός αυγών που θα βάψουν και οι τρόποι και τα μέσα βαφής που θα χρησιμοποιήσουν.

ούτε φωτιά ανάβουν, ούτε μαγειρεύουν, ούτε μπουκιά βάζουν στο στόμα τους. Κάποιοι βάζουν σε ένα ποτήρι ξύδι, ρίχνουν μέσα και λίγη αράχνη και πίνουν τρεις γουλιές γιατί έτσι πότισαν και το Χριστό
Στη Μάνη, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα τηρείται το ξεχωριστό μανιάτικο έθιμο, η Λιτανεία. Το πρωί ξεκινούν οι ιερείς από τις εκκλησίες και τους ακολουθούν οι πιστοί των ενοριών κρατώντας εικόνες και σταυρούς. Όλοι μαζί κάνουν το γύρο του χωριού και ψέλνουν αναστάσιμα τροπάρια και παρακλήσεις. Σε πολλά χωριά η πομπή πηγαίνει στο νεκροταφείο, όπου εκεί περιμένουν οι συγγενείς των νεκρών.
Πάνω στα ανθοστολισμένα μνήματα είναι τοποθετημένα το θυμιατήρι με το θυμίαμα, πασχαλιάτικα κουλούρια και αυγά, ενώ στους τάφους των νεκρών που «έφυγαν» λίγο πριν το Πάσχα, υπάρχουν κουλούρια σε μέγεθος μεγάλου χωριάτικου ψωμιού, τα λεγόμενα «δοξάρια».

Ένα άλλο έθιμο, σχετικό με τη μαντική και τούτο, γίνεται σε μερικά χωριά με τα κόκκινα αυγά, το

Ανάσταση Κυρίου

 δεύτερο αυτό χαρακτηριστικό πασχαλινό φαγώσιμο.

Τη Μεγάλη Πέμπτη παραχώνουν στη γη ένα αυγό και το βγάζουν την Κυριακή. Απ' τα σχήματα των κηλίδων, που έχουν σχηματισθεί πάνω στο τσόφλι, προλέγουν οι εμπειρικοί τα μέλλοντα.

Τα αυγά, στα χωριά, τα μαζεύουν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, που τότε δεν τα τρων γιατί νηστεύουν. Παλαιότερα, ήταν γενική συνήθεια να τα πηγαίνουν στην εκκλησία να τα ευλογήσει ο παπάς, πριν ακόμη τα θάψουν, τη Μεγάλη Πέμπτη.

Άλλο έθιμο που γίνεται στη Μάνη, είναι και το ζύμωμα. Από την Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν οι νοικοκυρές από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «επτάζυμο ζυμάρι» για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους - ακόμη και γι' αυτούς που λείπουν στα ξένα - και ετοιμάζουν τη νόστιμη γαλακόπιτα.

Στο Μελιγαλά, τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, ανάβουν "φουνταρίες". Κάθε νοικοκυρά, όταν σημαίνει η καμπάνα για τον Επιτάφιο, ρίχνει μπροστά στην πόρτα του σπιτιού της δυο - τρία μάτσα κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Μέχρι να βγει ο Επιτάφιος, οι κληματόβεργες έχουν πλέον γίνει θράκα. Την ώρα που o παπάς περνά έξω από το δρόμο του σπιτιού της, η νοικοκυρά ρίχνει πάνω στη θράκα μια χούφτα μοσχολίβανο και ο παπάς κάνει εκεί παραστάσιμο.

Στο Δασοχώρι  ή Λυκορέση Ένα έθιμο που διατηρείται ακόμα στο χωρίο είναι η κατασκευή και το πέταμα από τους κατοίκους αερόστατου στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής το Βράδυ

Ιπποδρομίες στο Πλατύ του Αγ. Γεωργίου




Πηγή: messiniana.blogspot.gr

 του Μεγάλου Σαββάτου ή την Κυριακή του Πάσχα.

Στο Πλατύ της Μεσσηνίας, κάθε χρόνο του Αγίου Γεωργίου, που συνήθως πέφτει το Πάσχα, γίνονται  με πολύ μεγάλη επιτυχία αγώνες Ιπποδρομιών

                                                 

Παραθαλάσια Ξενοδοχεία / Μεσσηνία

Ευλογημένος τόπος η Μεσσηνία με τις παραλίες της ...
Το ξενοδοχείο Grekis είναι τόσο κοντά στην θάλασσα που θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είναι σαν να βρίσκεται πάνω στην θάλασσα...
ότι χρειάζεσαι αυτό το καλοκαίρι για να χαλαρώσεις!

παραθαλάσσιο ξενοδοχείο Grekis... η παραλία του!